تعداد شرکت‌کنندگان آزمون‌های المپیاد به ۸۷ هزار نفر رسید صندوق بازنشستگی کشوری: مشکل فنی موجب تاخیر در صدور فیش حقوق بازنشستگان شد | دسترسی تا ساعاتی دیگر دستگیری اعضای باند پلیس‌های قلابی در تهران سانحه رانندگی در مشهد منجر به فوت ۳ عابر پیاده شد (۷ مرداد ۱۴۰۴) مسئول دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی: بیش از ۵ هزار داوطلب معلمی در انتظار پذیرش هستند زندگی دوباره ۵ محکوم به قصاص در ندامتگاه قزلحصار درخواست فوری هلال‌احمر ایران برای تسهیل دسترسی بشردوستانه به غزه سلامت دانش‌آموزان در اولویت سرویس‌های مدارس پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (سه‌شنبه، ۷ مرداد ۱۴۰۴) | ماندگاری هوای گرم تا فردا گفت و گو با زنی که شوهرش را خفه کرد، دوش گرفت و خوابید | با جمع کردن ضایعات، خرج مواد شوهرم را می دادم هزینه‌های میلیاردی هم دریاچه ارومیه را نجات نداد پیش‌نویس تفاهم‌نامه بین فدراسیون صنعت آب ایران و سازمان محیط زیست بررسی شد (۷ مرداد ۱۴۰۴) مارال‌های ارسباران پس از ۳۰ سال مراقبت رها شدند ویتامینی برای نجات مو، پوست و ناخن تدوین محتوای درسی جدید درمورد جنگ ۱۲ روزه از سال تحصیلی ۱۴۰۶ - ۱۴۰۵ زائران چگونه از ابتلا به بیماری وبا جلوگیری کنند؟ خودکفایی ایران در تولید مواد اولیه محصولات بهداشتی برنامه‌های درسی مدام به‌روزرسانی می‌شوند | آموزش‌های مجازی در دستورکار آموزش و پرورش پاسخ شرکت برق مشهد در خصوص قطع برق روز‌های جمعه | زمان‌بندی خاموشی‌ها تغییر نخواهد کرد لزوم حل مشکلات سرویس مدارس قبل از مهر ۱۴۰۴ آخرین وضعیت ذخایر شیرخشک‌های رژیمی | علت کمبود مقطعی آپتامیل پپتی چند راهکار درمانی برای دوری از آلزایمر در خانه نشستن طولانی‌مدت سلامت شما را تهدید می‌کند پیش‌بینی هواشناسی امروز (۷ مرداد ۱۴۰۴) | هشدار طوفان و باد شدید در ۸ استان آب مروارید و سرطان پلک از عوارض اشعه فرابنفش شیرین‌کننده‌ها ممکن است باعث بلوغ زودرس شوند دو بار اعدام برای قاتل سنگدل و هوسران در دو راهی مشهد-طرقبه | هشدار: خواندن این خبر برای افراد زیر ۱۸ سال و بیماران قلبی توصیه نمی‌شود درخشش ۴ مدال نقره و برنز بر گردن تیم دانش‌آموزی ایران در المپیاد جهانی اقتصاد آتش‌سوزی در نخلستان‌های روستای رُمیله آبادان مهار شد (۶ مرداد ۱۴۰۴)
سرخط خبرها

خدا تخته تراش نیست

  • کد خبر: ۶۴۴۲۲
  • ۲۹ فروردين ۱۴۰۰ - ۱۲:۱۲
خدا تخته تراش نیست
مسعود نبی دوست - روزنامه نگار
تیره و نژاد کلماتی که من در میانه شان بزرگ شده ام برمی گردد به روستای کوچکی در جنوب خراسان. من نسل دوم از خانواده‌ای بودم که از «بیهود» به مشهد کوچ کرده بودند و دایره‌ای وسیع از لغات و اصطلاحات و کنایه‌های محلی تا حتی اوسنه‌ها و باور‌های عامیانه خراسانی میانشان مصطلح و مرسوم بود. اما از بد روزگار، خیلی نمی‌گذرد از زمانی که به صرافت نوشتنشان افتاده ام و از این بین، فارغ از همه مثل‌ها و باورها، حکمت‌های بسیاری را گم کرده ام که حالا دیگر بعید است بشود جایی جستشان.

به قدری که در یادم مانده، از میان همه این ادبیات عامه، بخش زیادی از آن، پیرامون زندگی و خانواده می‌گشت. خیلی اش هم در ستایش «سازگاری» بود و «قناعت» یا در رد اضداد این ها. برای نمونه، «زن کاری، مرد کاری، تا بِچِله روزگاری» همیشه حول و حوش خانه و زندگی ما شنیده می‌شد. معنایش هم به گمانم تأکیدی بود بر همپایی و همراهی در میان زن و شوهر و اینکه هرکدام باید باری متناسب خودشان از زمین بردارند تا امور بگذرد. یا «مرد روده، زن رودبند» تکیه کلام مادربزرگ مادری مان که در ستایش قناعت زنانه و اداره دخل و خرج زندگی گفته می‌شد و اینکه اگر مرد خرجش را نفهمد، از زن توقع است حواسش به امور باشد.

قدیمی‌های فامیل ما هم مثل خیلی دیگر از خراسانی‌ها زندگی جفت وجور که می‌دیدند، «خدا تخته تراش نیست، [ولی]به هم اندازه» توی دهنشان می‌گشت و این طوری می‌خواستند بگویند که زن و شوهرِ تازه لنگه هم هستند و این خوب است. بر خلاف این، هر وقت زندگی‌ای را به قاعده نمی‌دیدند، لابد به رسم مألوف همان سال ها، بار طعنه و کنایه را طرف زن زندگی سنگین می‌گرفتند و می‌گفتند: «همساده‌ها یاری کُنِن تا ما شوهرداری کُنِم.»

«صد تا پیه سوز بسوزونِن و یک دختر شوهر بِدِن» کنایه‌ای است از لزوم طول و تفصیل خواستگاری و حکمتِ درآوردن زیر و بم زندگی خواستگار، اما «شیر، نر و ماده نداره» را وقتی به کار می‌بردند که زن خانه نک و نال کند که مثلا «من زنم و کاری از دستم ساخته نیست». در میانه دعوا و کدورت زن و شوهری هم وقتی به کوتاه آمدن هر ۲ طرف یا دست کم یک بر ماجرا توصیه می‌کردند، «دو تا «من» نِمِشه. یکی باید «نیم من» باشه.» کارکرد پیدا می‌کرد و خلاصه به گمانم، هیچ کجای این ماجرا‌ها از خواستگاری و مراسم تا زندگی و اختلافات و خوشی هایش نباشد که قدیمی‌ها چیزی به طعنه و کنایه و مثل درباره اش نگفته باشند. تازه این فقط آن چیزی است که در چهاردیواری خانه ما می‌شد یافت. مابقی اش را خدا عالم است!

بچله: فعل از مصدر چلیدن، روان شدن
همساده (همسَده): همسایه
پیه سوز: چراغ فتیله‌ای روغنی
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->